In zijn boek ‘Weg van Liefde’ neemt Alain de Botton de lezer mee in het liefdesverhaal van Rabih en Kirsten, maar dan op een heel andere manier dan we doorgaans gewend zijn van films en romans. We beleven het begin van de relatie vanuit het perspectief van Rabih, maar blijven de relatie volgen tot en met hun trouwerij, de geboortes van hun kinderen (Esther en William) en allerlei belangrijke gebeurtenissen in de 16 jaar die op de huwelijksvoltrekking volgen.
De Botton wijst ons erop dat we gewend zijn om alleen de start van een romance te zien, zo ongeveer tot het moment dat de liefde ‘bezegeld’ wordt via een huwelijk, samenwonen of kinderen. Dan loopt het – voor de kijker – ‘goed af’. Wat er daarna allemaal achter de schermen gebeurt, krijgen we meestal niet te zien. Ook niet bij de mensen om ons heen, want er hangt een taboesfeer rondom relatieproblemen (wat mooi geïllustreerd wordt door de relatietherapeute die het echtpaar in het boek bezoekt. Haar praktijk zit ‘verstopt’ op de derde verdieping van een somber laatnegentiende-eeuws huizenblok).
De Romantische idealen die volgden op het tijdperk van verstandshuwelijken, klinken door in onze moderne tijd. Volgens De Botton hebben we als gevolg van de enorme invloed van de Romantiek een collectieve fixatie op het begin van relaties, die er een compleet irreëel beeld van geeft. De illusies rondom de betekenis van Liefde, met name binnen de context van het huwelijk, creëren grote problemen voor mensen. Als we eenmaal voorbij de eerste ‘verblindende’ verliefdheid zijn, valt de romantische droom in duigen. Met alle gevolgen van dien: eenzaamheid, schaamte, (v)echtscheidingen, depressies etc.
De ontnuchterende kijk van De Botton op relaties mag dan wel niet zo romantisch zijn, het bevestigt wél mijn eigen ervaringen en van wat ik om me heen hoor en zie. Het zet je aan het denken over je eigen verwachtingen ten aanzien van relaties, je eigen aandeel in je relatieproblemen en het zet je met beide benen stevig terug op aarde. Zijn boek geeft door het verhaal van Rabih en Kirsten kleur aan wat anders misschien alleen bij droge filosofie was gebleven. Wat ik persoonlijk mis in het boek, is de van ironie doorspekte humor die zó vermakelijk én doeltreffend is als je De Botton in een talk hoort vertellen. Als je zijn lezing bekijkt, ervaar ik dat zijn boodschap pas écht goed valt. En je krijgt er stand-up comedy op de koop toe bij!
Enkele conclusies van De Botton over de liefde zijn:
- Iedereen (ja, ook jij!) heeft een of andere – en vaak meerdere – vorm(en) van gekte in zich. “How are you mad?” beschouwt De Botton dan ook als een verstandige vraag om elkaar te stellen op een eerste date. Hij zegt: “door de leerschool van het leven zijn we allemaal op een of andere wijze verknipt geraakt”.
- Je eindigt altijd met de voor jou verkeerde partner want we kiezen intuïtief voor degene die vertrouwd aanvoelt op basis van ons vroege ervaringen in het gezin. We kiezen intuïtief niet voor degene die het beste bij ons past. De ‘ware’ in de Romantische zin van het woord (dit is iemand die het merendeel van onze waarden en interesses deelt) bestaat niet. Langdurige eensgezindheid is onmogelijk. Volmaakt wederzijds begrip is onmogelijk. In de visie van De Botton duidt het vermogen om vrede te hebben met een gebrek aan overeenkomsten erop dat iemand de échte ‘ware’ voor jou is.
- Binnen de ‘kooi’ die het huwelijk vormt, is het nogal logisch dat de ander een moeilijk mens lijkt. Het ligt echter niet aan de ander, het Instituut Huwelijk is gewoon onmogelijk.
- Volgens de maatstaven van de meeste liefdesverhalen zijn onze eigen, échte relaties bijna allemaal ontwricht en onbevredigend. In plaats van onze relaties te verbreken kunnen we elkaar misschien beter realistischer verhalen vertellen.
- In het begin van ons leven zijn we alleen bekend met ‘liefde ontvangen’ van onze ouders en dit gaan we ten onrechte als de norm beschouwen. Ergens diep van binnen koesteren we stiekem het ideaalbeeld van een geliefde die als vanzelf onze behoeften aanvoelt, in ons hart kan kijken, zichzelf wegcijfert en alles goedmaakt. Dat klinkt romantisch, maar het is vragen om moeilijkheden. Je bent pas klaar voor het huwelijk als je bereid bent om liefde te geven en niet alleen te ontvangen.
- Wil je een relatie tot een duurzaam succes maken dan moeten we bereid zijn iets van de ander te leren.
- Bij elkaar blijven voor de kinderen is in feite een heel goéde, zinvolle reden.