“In de Engelse taal is het woord voor ‘mens’ niet voor niets ‘human being‘, niet ‘human doing‘ “. Deze uitspraak van Eckart Tolle in een van de vele lezingen die ik van hem heb beluisterd, kwam bij me binnen en is altijd blijven hangen. Het raakte een gevoelige snaar. Want zoals zoveel mensen om mij heen heb ik diep van binnen de overtuiging dat ik me altijd nuttig moet maken. Dat ik dingen moet doén om – heel misschien – na het afstrepen van een hele to-do lijst eventjes tot rust mogen komen. Dat mijn waarde als mens afhangt van wat er uit mijn handen komt. Pffff… heel vermoeiend!
Testtest
Deze automatische neiging naar een voortdurend productieve houding zit er bij de meeste mensen al vroeg in. Wie heeft niet als kind te horen gekregen: “moet je niet eens wat gaan doén?” als je een beetje voor je uit zat te staren? Een kind leert zo dat het niet de bedoeling is om even te niksen. Je moet je nuttig maken, bezig blijven, iets maken, opleveren of presteren. Natuurlijk is het goed voor een kind om lekker naar buiten te gaan, iets te knutselen of een spelletje te doen. Maar het positieve effect van je even grondig vervelen wordt enorm onderschat. Het geeft de nodige rust aan de hersenen om te herstellen en om de creatieve vermogens aan te spreken. Hoe dan ook, helaas is het vaak een tablet, telefoon of game waar een kind zich mee gaat bezighouden. En laat dát nu niet zo goed zijn voor het brein, de ontwikkeling van creativiteit of de ogen.
Een beetje lummelen en dromen is bijzonder goed voor je. Ook als je volwassen bent. Je hersenen hoeven even niet in de actiestand, je lijf komt in rust. Zo krijgen creatieve ideeën en oplossingen de ruimte. Waar kinderen deze positieve eigenschap van een beetje aanrommelen van nature hebben, zijn (jong) volwassenen dit vaak volkomen verleerd. Ik ken veel mensen die ervan overtuigd zijn dat ze niet kunnen stilzitten, dat ze altijd iets nuttigs moeten doén. Sommigen van hen hebben weleens een cursus mindfulness, meditatie of yoga gedaan om vervolgens alleen maar bevestigd te worden in hun overtuiging: “dát duurde me véél te lang! Ik werd helemaal gek!”
Mediteren is natuurlijk geen verplichte kost en het past niet bij iedereen. Maar ik heb wel een vermoeden wat er gebeurt met iemand die altijd van zichzelf moet rennen en vliegen als die ineens een kwartier moet ‘zitten’, ‘moet ontspannen’ en niks ‘mag doen’. Alle gedachten waar je tijdens al dat rennen en vliegen geen weet van had, razen nu als een dolle door je hoofd. De to-do lijstjes dringen zich aan je op. Je voelt ineens allerlei ongemakken of pijntjes in je lijf waar je je niet bewust van was. Misschien komen er zelfs vervelende emoties omhoog die je met al die afleiding vakkundig had onderdrukt. Zo kan een kwartiertje stilzitten en niks doen (wat mediteren in essentie is) een zeer onplezierige ervaring en een hele kwelling op zich zijn.
Wat te doen? Dan toch maar als een kop zonder kip blijven doorrennen? Net doen alsof wat zich onder je hoofd bevindt er niet toe doet?
Misschien is het een idee om af te stappen van het beeld dat je hebt van mediteren of mindfulness. Misschien denk je dat je dan ‘moet ontspannen’ wat natuurlijk niet lukt als je het zo druk hebt. En wat zich sowieso lastig laat afdwingen. Misschien denk je dat je je in allerlei bochten moet wringen om jezelf in een toonbare lotushouding te persen. Misschien denk je dat je dat allemaal niet kan en haak je al bij voorbaat af.
In dat geval wil ik je uitnodigen hoe het voor je zou zijn om mediteren of mindfulness te zien als een moment van stilstand, een moment waarin je even bewust de tijd neemt om te ervaren dat er een lichaam onder je hoofd zit dat van alles meemaakt. Je hoeft even he-le-maal niks. Er is geen doel. Er is geen standaard. Je gaat zitten, op een stoel, op de grond, wat je fijn vindt. Je gaat liggen op de bank, of op je bed. Je doet je ogen dicht. Of je gaat even wandelen, liefst in de natuur. En je laat alles wat zich aandient er zijn. Alles. Het enige dat jij hoeft te doen is het op te merken, het te verwelkomen.
Het mooie ervan is dat als je alles wat zo rondraast in jou – je gedachten, je gevoelens, de sensaties in je lichaam, de afleidingen – er even laat zijn zonder er iets mee te doen, vanzelf tot bedaren komt. Het bezinkt zogezegd. En daarna kun je een stuk opgeklaard en met meer focus weer je taken oppakken. Hopelijk met meer rust, meer bewustzijn en meer creativiteit. Wordt je nog productiever van ook;-)